Polisiklik aromatik/polaromatik hidrokarbonlar(Polycyclic Aromatic Hydrocarbons/Polararomatic Hydrocarbons (PAHs) – Karbon ve hidrojenden oluşan stabil organik bileşikler. Bu moleküller çok karsinojenik ve çok yaygın olarak bulunurlar. PAH grubunda 100’den fazla kimyasal molekül bulunur. Bunlar kömür, benzin, mazotun tam yanmadığı durumda ortaya çıkar, tütünde ve kömürde pişirilmiş et üzerinde (benzopiren) de bulunurlar. PAH karışım olarak kurum’un yapısında bulunur, bazıları özel oalrak saf şekilde üretilir. Bir bölümü ilaçlar, boyalar, plastik ve pestisitlerin yapısında bulunurlar. Deniz trafiğinin yoğun olduğu yörelerde de bulunurlar .
Bazı özellikleri şöyle sıralanabilir
[1] PAH volkanlar, orman yangınları, kömür dumanları, egzoz dumanları ile havaya karışırlar.
[2] PAH toz partiküllerinin yapısında da bulunur.
[3] Bazıları yüzey suları ve topraktan buharlaşan su içinde havaya karışır.
[4] PAH havada güneş ışığı ve diğer kimyasalların etkisiyle yıkıma uğrayabilirler.
[5] PAH endüstriyel ve atık su işleme tesislerinden de suya karışır.
[6] PAH’ın çoğu suda kolaylıkla çözülmez, katı partiküllere yapışır, nehir ve göllerin dip kısımlarına çökerek birikir.
[7] Topraktaki ve sudaki mikroorganizmalar haftalar, aylar devam eden bir süreçte PAH’ı yıkıma uğratır.
[8] Toprakta partiküllere sıkıca bağlanır ve bazı PAH topraktan yeraltı sularına karışarak kirlenmeye neden olurlar.
[9] PAH’ın bitki ve hayvan dokularındaki miktarı bu canlıların üzerinde yaşadığı toprak ve içtikleri sudan daha yüksek olabilmektedir, bu durum PAH’ın dokulara da birikme eğilimini gösterir.
tarafından güncellenmiştir.
