Kuyuların ve Kuyu Sularının Klorlanması
Kuyuların ve kuyu sularının klorlanmasındaki temel yaklaşım ve hesaplamalar depolarda anlatılanlarla hemen hemen aynıdır. Kuyunun bir kez kurallara uygun olarak klorlanması yetmez, kuyudan çekilen suyun sürekli olarak klorlanması gerekir. Bu ya çıkışa konulacak bir klorlama cihazı ile ya da su çıkışının sürekli ve sabit olduğu kuyularda kuyunun içine sürekli klor ilave edilerek gerçekleştirilebilir. Aşağıda konuyla ilgili hesaplamalar ve açıklamalar sunulmuştur:
Öncelikle kuyudaki su miktarını hesaplamak gerekir. Normal bir silindirin hacmini hesaplamak için kullanılan aşağıdaki formülden yararlanılarak kuyudaki su miktarı hesaplanabilir.
V=π r2 h
1.000 lt = 1 m3 = 1 ton V: su hacmi π: 3. 1416
r: kuyu ağzının yarı çapı (m. olarak)
h: kuyudaki suyun yüksekliği
Klor dozu hesaplaması için:
D x L
Kullanılacak klor çözeltisi (gr) = ————————————-
% klor çözeltisi x 10 (sabit sayı)
D. Dozaj mg/L
L: Litre olarak su
Örnek – 1:
Kuyu çapı 2 metre, su yüksekliği 2 metredir. Bu kuyu suyuna 2.5 mg/litre dezenfeksiyon için ne kadar %1 lik klor solüsyonu ilave edilmelidir?
V=3.1416 x 1 x 2 = 6.28 m3 (6280 x 2.5) / (1 x 10) = 1570 gr.
Örnek – 2:
Dakikada 50 litre su akıtan bir kaynak suyu, kaptajda ve basit bir damlalıklı sistemle klorlamak istenmektedir (ana solüsyon %1’liktir). İstenen dezenfeksiyon dozu 2.5 mg/litredir. 1 cc. ana solüsyon 15 damla gelmektedir. Bu durumda cihazımızı kaç damla damlatacak şekilde ayarlamalıdır?
Not: Normal hesaplamalarda aksi belirtilmemişse 20 damla = 1gr = 1cc
Dakikadaki debi x dezenfeksiyon dozu
————————————————- x 1 ml.deki damla sayısı
Ana sol. klor %’si x 10 (sabit sayı)
[(50 x 2.5) / (1 x 10)] x 15 = 187.5 damla = 12.5 ml
Kuyular kullanılmadan önce kireç kaymağı ile dezenfekte edilmelidirler. Öncelikle toprak üzerindeki kısımlar (kaplama ve bilezik) 100 mg/L.lik kireç kaymağı ile fırçalanır. Daha sonra kuyu suyu 50 mg/L.lik kireç kaymağı eriyiği ile dezenfekte edilir ve bu şekilde 24 saat bekletilir. Daha sonra kuyu suyundaki klor miktarı 1 mg/L.ye düşene kadar su çekilir ve bu haliyle kuyu kullanılmaya başlanır. Daha sonra yukarıda belirtilen şekilde düzenli olarak klorlamaya devam edilir.
Kullanımına son verilen (terk edilen) kuyular, temiz toprakla kapatılarak, yer altı su kaynaklarını kirletmesi ve olası kazaların meydana gelmesi engellenmelidir.
Kuyularda meydana gelebilecek geçici mikrobiyolojik kirlenme, mevcut dezenfeksiyon yöntemleri ile giderilebilmekle birlikte, kimyasal kirleticiler için bunu söylemek mümkün değildir. Bu nedenle kimyasal nitelikleri uygun olmayan suya sahip bir kuyu, eğer çok kritik ve önemli bir su kaynağı değilse, uygun bir yerde yeni bir kuyu açılması, hemen her zaman kimyasal kirliliği ortadan kaldırma çabalarından daha pratik ve uygundur.
