Klor Zehirlenmesi

Klor Zehirlenmesi

Klor oda sıcaklığında ve normal atmosferik basınçta kolayca gaz haline geçebildiğinden üst ve alt solunum yollarında akut hasara neden olarak zehirlenmeye neden olabilir. Üst ve alt solunum yollarını etkileyebilmesinin temel nedeni suda orta derecede çözünebilme yeteneğidir. Ancak çözünme yeteneğinin az olması nedeniyle etkilerinin ortaya çıkması 8-10 dakika alabilir ve bu süre zarfında da kişi klor gazını solumaya devam edebilir. Havadan ağır olduğu için yer seviyesine yakın yüksekliklerde bulunur. Ortamın kokusunu değiştirebilmesi için ortam havasında 0.3-0.5 ppm düzeylerine ulaşması gerekir. Klor içeren ürünlerin doğrudan yutulması veya teması sonucu meydana gelen zehirlenmelerin temelinde de aşağıdaki mekanizmalar geçerlidir (32).

Klorun suda çözünmesi sonucunda aşağıdaki reaksiyonlar ve ürünler meydana gelir:

1) Cl₂ + H₂O  HCl (hidroklorik asit) + HOCL (hipokloröz asit)

veya

1. Cl₂ + H₂O  2 HCl + [O^–]
2. HOCl  HCl + [O^–]

Bu reaksiyonlar sonucunda meydana gelen hidroklorik ve hipokloröz asitler biyolojik olarak hasara neden olabilirler. Ancak temel hasarın bu reaksiyonların oluşumu sırasında meydana gelen hücresel hasarla ilişkili olduğu düşünülmektedir. Bu iki asidin oluşumu sırasında aynı zamanda serbest oksijen radikalleri de oluşmakta gerçek hasarın oluşan serbest radikaller nedeniyle olduğu kabul edilmektedir. Ancak hidroklorik asit suda kolayca çözünmektedir ve bu nedenle konjuktiva ve üst solunum yolu mukozasında hasara neden olabilmektedir. Hipokloröz asit de suda kolayca çözünmekte ve benzer şekilde özellikle muköz membranları etkilemektedir (32). Klor zehirlenmesine vücut cevabını etkileyen başlıca faktörler: (a) ortamdaki klor gazı konsantrasyonu, (b) etkilenim süresi, (c) maruz kalan dokunun su içeriği ve (d) bireysel duyarlılık.

Erken Belirti ve Bulgular: Klora maruz kalma durumunda ortaya çıkan belirtiler konjuktiva, burun, farenks, larinks, trakea ve bronşlarda meydana gelen akut inflamasyona bağlıdır ve genelde bu bölgelerde yanma-batma tarzı şikayetler ortaya çıkar. Mukozal damarlarda meydana gelen hiperemiye bağlı gelişen lokal ödem solunum yollarında ciddi sorunlara neden olabilir. Alveollerde meydana gelen ödem pulmoner konjesyonla sonuçlanabilir.

Patolojik bulgular spesifik değildir. Pulmoner ödem, pnömoni, hiyalen membran oluşumu, pulmoner tromboz ve ülseratif trakeobronşit gelişebilir. Ancak en belirgin bulgu pulmoner ödeme bağlı gelişen hipoksidir. Hipoksi etkilenime bağlı olarak dakikalar veya saatler içinde gelişebilir ve ölümcül olabilir (32).

Gözde nadiren şiddetli hasar meydana gelir ve yanık veya kornea hasarı şeklinde olabilir. İleri vakalarda gözde ülserasyon ve skar oluşumuna kadar giden tablolar görülebilir.

Tablo 5. Klor Zehirlenmelerinde Ortaya Çıkan Belirti ve Bulgular (32)